Zvanično potvrđeno: Vaseljenski Patrijarh okuplja Pentrahiju da sudi Ruskoj crkvi

Priredio: V. J.

Patrijarh Velike Antiohije, Sirije, Kilikije, Mesopotamije i cijeloga Istoka — poglavar Antiohijske patrijaršije, Jovan Jazidži, primio je mitropolita halkidonskoga Emanuila Adamakisa iz Vaaseljenske patrijaršije (na slici gore).

Kako saopštava danas „Orthodox Times”, mitropolit Emanuil je antiohijskome patrijarhu Jovanu „prenio poziv za učešće na sinaksisu četiri Apostolske Patrijaršije, koji je predložen da se održi prije Velikoga posta i Strasne sedmice u Konstantinopolju (Carigradu), radi razgovora o pitanjima s kojima se Istočno-pravoslavna Crkva suočava u vezi s upadom Rusije u Aleksandrijsku patrijaršiju”.

Na sastanku je „pokrenuta diskusija o istorijskim odnosima koji ujedinjuju crkve Antiohijsku i Konstantinopoljsku, kao i o ukupnim problemima koji se pojavljuju”.

Emanuil je s Jovanom, naglašava se, razgovarao u mandatu — izaslanika Vaseljenskoga Patrijarha.

Dodaje se kako su njihovome susretu prisustvovali i mitropolit Tira i Sidona Ilija Kfuri i mitropolit Tripolija i Kura Jefrem Kirijakos.

Sastanak je održan u rezidenciji u Balamandu, stavropigijalnome manastiru Antiohijske patrijaršije, oko 10 km jugoistočno od Tripolija u Libanu.

Emanuil Adamakis (64) je „desna ruka” patrijarha Vartolomeja; krajem 2018. vodeći je od njegovih ukupno trojice egzaraha tokom sabora ujedinjenja frakcijâ ukrajinskoga pravoslavlja u Sabornome hramu Svete Sofije Kijevu kada je ustrojena Pravoslavna crkva Ukrajine — koja je ubrzo dobila vaseljenski tomos o autokefaliji.

Međutim, Antiohijska patrijaršija, treća po sveštenome diptihu, nije dosad priznala ukrajinsku autokefaliju. Vjeruje se da se nalazi u „specifičnoj” situaciji u odnosu na Rusiju, koja ima raspoređene trupe u Siriji i finansijski je dotira. Matična katedra Antiohijske patrijaršije je u upravo u Siriji (Damask).

Na drugoj strani, sastanak u Balamandu je, dakle, prva i javna i zvanična potvrda da je vaseljenski patrijarh Vartolomej, a na inicijativu od sredine prošloga mjeseca Sinoda Aleksandrijske patrijaršije, pokrenuo procedure okupljanja Pentrahije, radi razmatranja prilika nakon što je Moskovska patrijaršija —  stvaranjem svojega tzv. egzarhata, s eparhijama u Kairu i Johanesburgu — krajem 2021. otpočela upad u Afriku, oduvjek jurisdikciju drevne Aleksandrijske patrijaršije.

Taj upad Rusa u Afriku je u tolikoj mjeri anticrkveno brutalan, da ga je nemoguće relativizovati — 6. kanon, usvojen 325. godine u Nikeji, na saborovanju svetih otaca u epohi Svetoga cara Konstantina Velikoga, izričito glasi: „Neka važe stari običaji koji postoje za Egipat, Liviju i Pentapolj. Naime, da EPISKOP ALEKSANDRIJE IMA VLAST NAD SVIM TIM OBLASTIMA”.

Crkveni poredak „pet poglavara“, ili Pentrahija (Πενταρχία), uobličen je između 4. i 7. vijeka. Uz još samo Kiparsku crkvu, pravoslavne katedre Pentrahije (Konstantinopolj, Aleksandrija, Antiohija, Jerusalim, do Velike šizme 1054. godine i Rim) imaju od Vaseljenskih sabora potvrđene autokefalije — za razliku od svih novijih crkva, uključujući i Rusku ili Crkvu Srbije (SPC).

Proteklih su se dana čuli i meritorni apeli da Pentrahija, povodom upada u Afriku, kanonski kazni Ruse — ukidanjem autokefalije Moskovskoj patrijaršiji.

„Antena M” je opširno o tome izvještavala…