Je li sada jasnije? Ne postoji mitropolija crnogorsko-primorska

Priredio: Vladimir Jovanović

Vraća li se Metodije aka Ljubiša Ostojić iz Beograda, sa zasijednja arhijerejskoga sabora Crkve Srbije (SPC), kao titulaturni mitropolit? - tako i mediji bliski Vučiću prenijeli. Iz Patrijaršije u Beogradu, o tome ništa službeno, zasad.

Što je istina?

Zvanično –– Ostojića postavili za člana sinoda, petočlane „crkvene vlade” kojom rukovodi Porfirije aka Prvoslav Perić (i „vječiti sinodalac” Mirko - Irinej Bulović). A da je Ostojić od sada u sinodu, nalazimo u tekstu jučerašnjega kominikea o radu arhijerejskoga sabora; istovremeno tu je Ostojić i dalje episkop budimljansko-nikšićkoga, bez drugih odrednica.

Crkva Srbije, između ostaloga, zvanično saopštava:

- „U Svetom Sinodu… za nove članove u predstojećem dvogodišnjem mandatu izabrani su… EPISKOP budimljansko-nikšićki g. METODIJE”.

Još naveli o radu arhijerejskoga sabora, koji je zasijedao 14-17. maja: „Sabor je poklonio pažnju i pitanju izmjenâ i dopunâ 14. i 15. člana Ustava SPC koji se tiču naziva eparhijâ i titulature episkopâ”.

Ovaj navod upućuje da bi Ostojića i mogli častiti titulaturom mitropolita, ujedno i arhiepiskopa. A takav e-p-i-s-k-o-p jeste i Joanikije aka Jovan Mićović; ili, sa parohijama na područjima Crne Gore i Atanasije-Svetko Rakita („arhiepiskop i mitropolit mileševski”) i Dimitije alijas Savo Rađenović („arhiepiskop mostarsko-trebinjski i mitropolit zahumsko-hercegovaački i stonsko-primorski”).

Pa ipak, i Mićović i Rakita i Rađenović su samo episkopi, a mitropoliti i arhiepiskopi jedino počasni. Objasnićemo!…

Poplava svetosavskih titulatura je otpočela na prošlogodišnjem arhijerejskom saboru. Od tada, zasad, ukupno je čak 27 (slovima: dvadeset-i-sedam) mitropolita i arhiepiskopa.

Ali, po Ustavu SPC, i mitropolit i arhiepiskop samo je jedan jedini, onaj u Beogradu - patrijarh Srbije („patrijarh srpski”) ujedno i „arhiepiskop pećki” i „mitropolit beogradsko-karlovački”. Istina, od 2005. do 2022, arhiepiskopom nazivali i Jovana Vraniškovskog iz u međuvremenu raspuštene autonomne jerarhije POA-SPC.

Što je sa Amfilohijem Radovićem?

Provjerite, iako se on onoliko samotitulisao, nikada u zvaničnim saopštenjima Patrijaršija Srbije arhiepiskopom Radovića nije imenovala. Razlog: arhiepiskopa za Cetinje nema u Ustavu SPC.

Galopirajuća inflacija titulatura je zapravo centralizacija svetosavske jerarhije; a u odnosu na Crnu Goru ciničan nastavak devastacije tzv. Amfilohijevog naslijeđa - nekakve sui generis „mitropolije” crnogorsko-primorske.

Pumpajući o sebi kao „arhiepiskopu”, biva, da kao po kanonima ima sufragane, podložne mu vladike - Amfilohije predložio arhijerejskome saboru u Srbiji cijepanje svoje eparhije, pa su otuda 2001. i osnovali eparhiju budimljansko-nikšićku, etc.

I sada iz Patrijaršije Srbije vrću - ruku na srce - na jedino ispravo tumačenje slova Ustava SPC, iz 1931. godine, propisao i potpisao tadašnji im kralj i „šestojanuarski” diktator Aleksandar Karađorđević. Nota bene: Ustav SPC je i osnivački akt eparhije crnogorsko-primorske.

Ponavljamo: e-p-a-r-h-i-j-e, nikakve „mitropolije”; takva ne postoji, niti je ikad postojala sa takvim nazivom na Cetinju. Od ostalih, ondašnjih iz 1931. i do danas osnovanih eparhija – a prema za ovu temu mjerodavnom Ustava SPC - jedina izdvojena u nazivu jeste Arhiepiskopija beogradsko-karlovačka. Prezentni eparhijski čelnik: Porfirije Perić.

Citiraćemo doslovno čl. 14 st. 1 Ustava SPC (dostupan na internetu - provjerite):

- „U Srpskoj pravoslavnoj crkvi ove su eparhije: 1) BEOGRADSKO-KARLOVAČKA ARHIEPISKOPIJA, sa sedištem u Beogradu; 2) banatska eparhija sa sedištem u Vršcu; 3) banjalučka eparhija, sa sedištem u Banjaluci; 4) bačka eparhija, sa sedištem u Novom Sadu… 22) CRNOGORSKO-PRIMORSKA E-P-A-R-H-I-J-A, sa sedištem na Cetinju…”

Zatim čl. 14 st. 2, glasi:

- „Arhijereji e-p-a-r-h-i-j-a: CRNOGORSKO-PRIMORSKE, skopljanske, dabrobosanske i zagrebačke imaju PO SVOM POLOŽAJU TITULU MITROPOLITA”.

Da li su potrebna tumačenja? - eparhija crnogorsko-primorska, a ne mitropolija; - jedino joj arhijerej po položaju ima titularnog mitropolita; - dakle: nema nikave „mitropolije” crnogorsko-primorske.

I takođe predočismo: pitanju o čl. 14, kao i čl. 15. Ustava SPC - a taj se odnosi na eparhije u inostranstvu (van bivše Jugoslavije) - arhijerejski sabor u Beogradu „poklonio pažnju” u smislu „izmjenâ i dopunâ” koje se „tiču naziva eparhijâ i titulature episkopâ”.

Drugim riječima, i Ostojić, kao sada Mićović, Rakita, Rađenović, mogao bi po izmjeni i dopuni ustavnih paragrafa biti titulaturni mitropolit i arhiepiskop.

Ali, p-o-č-a-s-n-i, jer svi oni ostaju, ustavno, e-p-i-s-k-o-p-i.

Titulature, kao i eparhije osnovne iz Beograda 1931. (crnogorsko-primorska) odnosno 2001. (budimljansko-nikšićka), šarene su laže.

Arhipastiri iz drevne Mitropolije Crnojevića i Petrovića-Njegoša - e takvi su bili istinski mitropoliti i-ili arhiepiskopi sa non-plus-ultra jurisdikcijskim ovlašnjenjima autokefalnih vladika.

Osim u ciklusima nasilja Turaka, nikavi sinodi i sabori van Crne Gore nijesu postavljali arhiepiskope cetinjske i mitropolite crnogorske, niti njima podvlasne, od njih zavisne eparhijske vladike u autokefalnoj Mitropoliji - Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi. Takvi su i danas pogavari crkava, autokefalnih arhiepiskopija i mitropolija: - Kipra (arhieiskop nove Justinijane i cijeloga Kipra); - Grčke (arhiepiskop atinski i cijele Grčke); - Poljske (mitropolit varšavski i cijele Poljske); - Albanije (arhiepiskop tiranski, drački i cijele Albanije), Čeških zemalja i Slovačke (arhiepiskop prešovski i mitropolit čeških zemalja i Slovačke); - Ukrajine (mitropolit kijevski i cijele Ukrajine).