2 °

max 11 ° / min 2 °

Petak

13.12.

11° / 2°

Subota

14.12.

8° / 3°

Nedjelja

15.12.

10° / 5°

Ponedjeljak

16.12.

10° / 3°

Utorak

17.12.

14° / 7°

Srijeda

18.12.

14° / 8°

Četvrtak

19.12.

12° / 7°

Podijeli vijest sa nama.

Dodaj do 3 fotografije ili videa.

Maksimalna veličina jednog fajla je 30MB

minimum 15 karaktera

This site is protected by reCAPTCHA and the Google. Privacy Policy and Terms of Service apply.
Pozorište koje je živjelo crnogorsku dramu i dijelilo sudbinu države

Pješčani sat

Tag Gallery
Comments 0
16. maj

Pozorište koje je živjelo crnogorsku dramu i dijelilo sudbinu države

Autor: Antena M

  • Viber

Bila je nedjelja, šesnaesti majski dan 1910. godine. U svečanom ruhu, okićena zastavama, crnogorska prijestonica isčekivala je važan događaj. Tačno u 10 ura i 30 minuta knjaz Nikola Petrović Njegoš sa svitom ušao je u Zetski dom i nakon intoniranja himne u velikoj dvorani sa 250 mjesta, iz dvorske lože, obratio se predstavnicima stranih država, ministrima, državnim velikodostojnicima i građanima Cetinja:

„Današnim svečanim otvaranjem Narodnog pozorišta polaže se još jedan kamen temeljac u grandioznu zgradu dragog mi naroda. Od danas, gospodo, naši savremeni i budući naraštaji imaće mogućnost da u svojoj kući vide i izuče velike tvorevine uma ljudskoga, da se upoznadu sa ljepotom i grdobom života, sa veselim smijehom i šalom, kao i sa tragičnošću ljudskog duha. Prikazivanje na pozornici važnih istorijskih momenata i čitavih epoha, razviće estetske osobine duše, a zajedno s njima moralnih i umnih, jednom riječju – oblagorođivanje čitave prirode čovječije – zar je to mala zadaća pozorišta i dramske umjetnosti?“  

Proglašavajući Knjaževsko crnogorsko narodno pozorište otvorenim, knjaz Nikola je izrazio očekivanje da će se u tom hramu okupljati i bogati i siromašni i poručio: „Neka Crnogorsko narodno pozorište s dostojanstvom posluži intelektualnom i moralnom napretku dragoga mom srcu naroda crnogorskoga“.

 Svečanost, na kojoj je govorio i ministar prosvjete Pero Vukčević, završena je večernjim izvođenjem drame „Balkanska carica“ u tri čina, po tekstu Nikole I Petrovića, u režiji Maša Petrovića, prvog crnogorskog ukaznog reditelja. Predstavu je izvela profesionalna grupa Narodnog pozorišta, sastavljena od bivših članova Radničkog cetinjskog društva i nekoliko glumaca i reditelja koji su stigli iz Beograda i Zagreba.

 

Tako je na današnji dan prije 113 godina u Zetskom domu počeo kontinuirani profesionalni pozorišni život prvog hrama kulture u novovjekovnoj Crnoj Gori. Izgradnja ovog zdanja, koje je projektovao inženjer Josip Slade, počela je 1884, povodom četiri vijeka od preseljenja sjedišta države Crnojevića sa Oboda na Cetinje, a završena je 1896. godine.

Nakon proglašenja Crne Gore za kraljevinu u avgustu 1910. ustanova, kojom je upravljao Jovan  Hajduković, mijenja ime u Kraljevsko crnogorsko narodno pozorište. Tada je na Cetinju gostovalo Hrvatsko zemaljsko kazalište i prikazalo šest predstava, među kojima i „Balkansku caricu“.

U oktobru 1910. Kraljevsko pozorište imalo je 12 profesionalnih glumaca i nekoliko diletanata, a pola godine kasnije 16 glumaca i ukupno 26 članova osoblja. S početkom Balkanskih ratova 1912. glumci sa Cetinja su listom kao borci otišli na front, odakle se više od polovine ansambla nije vratilo.

Kraljevsko crnogorsko narodno pozorište ugašeno je 1915. godine, u jeku Prvog svjetskog rata. Od tada je služilo kao štala austro-ugarskom okupatoru, koji je na kraju rata spalio Zetski dom sa čitavim inventarom.

Zgrada je obnovljena 33 godine nakon prisajedinjenja Crne Gore Srbiji i stvaranja jugoslovenske kraljevine. Te 1931. godine obnovljena je i pozorištna djelatnost u ustanovi koja je prekrštena u Narodno pozorište Zetske banovine. S repertoara su skinute crnogorske teme, a čak ni ijekavica nije bila poželjna. Nakon deset sezona i ovo pozorište ugasio je Drugi svjetski rat.

U tek oslobođenom Cetinju 22. novembra 1944. u Zetskom domu formirano je Narodno pozorište NR Crne Gore, a prva predstava „Najezda“, po tekstu Leonida Leonova, u izvedbi partizanske trpe, priređena je u decembru te godine. U narednih deceniju i po pri ovom pozorištu osnvano je i Pionirsko pozorište, Pozorište lutaka, Dramski studio za školovanje glumaca i ljetnja pozornica.

Reorganizacijom pozorišnog života u Crnoj Gori 1958. Zetski dom gubi status profesionalnog pozorišta, a četiri godine kasnije Crnogorsko narodno pozorište sa sjedištem u Titogradu preuzima ulogu jedinog profesionalnog nacionalnog teatra u Republici. Zetski dom ponovo je obnovio pozorišnu misiju 1994. pod imenom Kraljevsko pozorište Zetski dom.

 Tako je najstariji teatar u Crnoj Gori, u kojem su djela knjaza Nikole, Njegoša, Nušića, Gogolja, Šeksipira, Molijera, izvodili putujući glumci, diletanti, profesionalni glumci, partizani, za manje od jednog vijeka zatvorio krug. Mijenjajući ime, status i rang - od knjaževskog, kraljevskog, banovinskog, narodnog, do kraljevskog – cetinjsko pozorište je kroz istoriju živjelo crnogorsku dramu i dijelilo sudbinu države koju je kulturno uzdizalo.

Komentari (0)

POŠALJI KOMENTAR