„Iskustvo u gužvi“ Goranke Matić i na Cetinju

Retrospektivna izložba fotografkinje Goranke Matić "Iskustvo u gužvi" biće otvorena u utorak, 13. juna, u 19 časova, u Crnogorskoj galeriji umjetnosti "Miodrag Dado Đurić" na Cetinju, u organizaciji Narodnog muzeja Crne Gore i Muzeja savremene umetnosti iz Beograda.

Nakon velikog uspjeha u Beogradu, i gostovanja po regionu, izložba koju je priredio Muzej savremene umetnosti iz Beograda 2021. godine, biće predstavljena i crnogorskoj publici. Izložba “Iskustvo u gužvi” predstavlja prvu sveobuhvatnu (re)prezentaciju rada i ostvarenja Goranke Matić koja je na umjetničkoj i fotografskoj sceni prisutna već četrdeset godina. Od samih početaka, osamdesetih godina prošloga vijeka, rad Goranke Matić tekao je paralelno u domenima novinske, reportažne i umjetničke fotografije. Dvostrukost i diferenciranost unutar njenog profesionalnog angažmana – kao, s jedne strane, novinskog hroničara muzičkih, likovnih i političkih događaja i, sa druge, posvećenog umjetničkog fotografa – doprinijele su kompleksnom autorskom opusu. Otud i naziv ove retrospektivne izložbe – Iskustvo u gužvi, čija je namjera upravo da se nepretenciozno, pomalo i poetično, imenuje proces rada Matićeve. Iako su se teme i žanrovi razlikovali u zavisnosti od angažmana ali i prirode interesovanja, to nije uticalo na kreativnu poziciju Matićeve već, upravo suprotno, na ujednačavanje vizuelnog i semantičkog pristupa, koji se ogleda prije svega u jednako jasnoj autorskoj koncentrisanosti kako na ljude tako i na događaje i situacije.

Do profesionalnog angažmana Matićeve kao fotografa došlo je spontano, a sve je pratila i velika doza lične znatiželje i hrabrosti, pa i sklonost ka određenoj vrsti aktivizma, želja da se pri važnim kulturnim i društvenim dešavanjima djeluje, ne samo kao fotograf na zadatku i posmatrač, već kao aktivni učesnik. Fotografisanje unutar gužve aktuelnog trenutka, bilo da se radi o rok koncertima osamdesetih ili političkim protestima devedesetih, osposobilo je Matićevu da na autentičan način prenese dramatiku događaja i psihologiju pojedinca, ali i da istovremeno poetiku prilagodi tada savremenim kretanjima u fotografiji i umjetnosti.   

Izložba „Iskustvo u gužvi“ prezentuje autorkino ostvarenje u preko pet stotina fotografija i materijala druge prirode (arhiva, dokumentacija, foto-eseji). Izložba u CGU "Miodrag Dado Đurić" biće nešto drugačije struktuirana, ali sa istovjetnim, već utvrđenim konceptualnim cjelinama: Prve autorske izložbe i  radovi realizovani u mediju fotografije; fotografije rok koncerata i protagonista novog talasa zajedno sa akterima likovne scene nastale osamdesetih godina u čijem je središtu bio Studentski kulturni centar u Beogradu (rok fotografija, način života aktera rok i umjetničke scene, dizajn omota muzičkih albuma); portreti (umjetnici, reditelji, pisci, političari i dr); 10 godina protiv (fotografije sa političkih skupova, manifestacija i protesta u Beogradu 1990–2000) i umjetnički projekti (projekti Moravice, Matrilinearno ogledalo, Memorabilije, Portreti sa prijateljicama, Ožiljci).

Goranka Matić svojevrsna je hroničarka zbivanja na umjetničkoj, kulturnoj, društvenoj i političkoj sceni. Njena izložba u Muzeju savremene umetnosti protekla je veoma uspješno upravo zbog toga što se mogla interpretirati nezavisno od autorstva i tretirati kao problemska izložba koja omogućuje uvid u društvene i kulturne okolnosti nekadašnje države Jugoslavije, Srbije i Beograda, od početka osamdesetih godina pa do početka dvijehiljaditih. Osim toga, izložba „Iskustvo u gužvi” posredno teži da ukaže i na dinamične i mnogostruke pozicije i uloge medija fotografije.

Autorka koncepcije i kustoskinja izložbe je Una Popović, viša kustoskinja Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, dok je koordinatorka i kustoskinja izložbe pri Narodnom muzeju Crne Gore Mirjana Dabović Pejović, rukovoditeljka Umjetničkog muzeja Crne Gore.

Nakon otvaranja, 13. juna u 19 časova, biće organizovano i stručno vođenje kroz izložbu. Izložba će trajati do 31. jula 2023.

Goranka Matić rođena je 1949. godine. Završila je studije istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Od 1971. godine bila je stalni saradnik Studentskog kulturnog centra kao jedna od urednica likovnog programa i kustos galerije „Srećna nova umetnost”. Od 1978. do 1980. vodila je „Galeriju 45” na Novom Beogradu.

Fotografijom se aktivno bavi od 1980. godine. Profesionalnu karijeru započela je u časopisu Džuboks, zatim Startu, Svijetu. Njene fotografije izlazile su u gotovo svim vodećim časopisima bivše Jugoslavije (Duga, Politika, Omladinske novine, Beorama, Ritam, Liberation, Polet, (New)Moment, Delo). Bila je urednica fotografije u nedjeljniku Vreme (1990–2006), u dnevnom listu Politika (2006–2010) i na Radio-televiziji Srbije (2011–2015). Tokom osamdesetih godina, najznačajniji je njen rad u oblasti rok fotografije, naročito u okviru neformalnog pokreta nazvanog novi talas. Tada nastaju neki od kultnih omota ploča vodećih muzičara tog perioda (Idoli, U škripcu, Bajaga i instruktori, Đorđe Balašević i dr). Pored toga, njen fotografski opus sadrži i portrete umjetnika, pisaca, reditelja, glumaca (ljudi sa umjetničke i kulturne scene), ali i političara, snimljenih za izborne i razne druge vrste kampanja. Autorka je brojnih fotografija sa društveno-političkim temama nastalih tokom turbulentnih devedesetih.

Predavala je na Fakultetu političkih nauka i Fakultetu za medije i komunikaciju u Beogradu (foto-žurnalizam i dokumentarna fotografija).

Prva je žena fotograf član foto-sekcije ULUPUDS-a.

Tokom svoje umjetničke karijere učestvovala je na brojnim kolektivnim i samostalnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Njeni radovi nalaze se u kolekciji Muzeja savremene umetnosti u Beogradu. Dobitnica je više značajnih nagrada.