Server: Vučić ne krije ambicije da se Srbija proširi na pola BiH, cijelu Crnu Goru i sjever Kosova

Skupština Srbije izglasala je ove nedjelje novu vladu zemlje. Kadrovi i program predstavljaju dalji zaokret ka etnonacionalističkoj, anti-EU desnici.

Vlada uključuje ministre koje su SAD već sankcionisale za korupciju, kao i očite rusofilske ulizice, piše Danijel Server, američki profesor na Univerzitetu Džons Hopkins na peacefare.net.

Da ne pominjemo, dodaje, premijera koji je vodio Ministarstvo odbrane Srbije prošle godine, kada je ono bilo saučesnik u terorističkom napadu na sjeveru Kosova, kidnapovanju kosovske policije i neredima protiv mirovnih snaga predvođenih NATO-om.

On je već ponovio želju Srbije za dobrim odnosima sa Rusijom i odbijanje da se uskladi sa sankcijama EU protiv Moskve.

Predsjednik Vučić ostavlja malo prostora onima koji tvrde da Srbija ide na Zapad, konstatuje Server.

Posljednjih mjeseci se razmetljivo susreo sa diktatorima Mađarske i Azerbejdžana, kao i sa stvarnim autoritarcima koji vladaju Bjelorusijom, Rusijom i Kinom.

Vučić ne krije svoju ambiciju da proširi ovlašćenja Srbije nad 49 odsto Bosne i Hercegovine, cijelu Crnu Goru i sjever Kosova sa srpskom većinom.

Vučić je, takođe, u decembru održao izbore koji su bili pokradeni i bilo je nepravilnosti što je podstaklo Fridom haus da nastavi da snižava rezultate demokratije u Srbiji.

Ipak, zvaničnici u SAD i Evropi spremni su da tolerišu, pa čak i nagrade Vučića. Neki strahuju da bi bilo koja alternativa mogla biti gora.

Drugi ne žele da priznaju neuspjeh tri godine politike umirivanja Vučića. Drugi pak zamišljaju da mrvice koje on dijeli u zapadnom pravcu – Srbi koji koriste kosovske registarske tablice i lična dokumenta – mogu nagovijestiti poboljšanje u krupnijim pitanjima.

Granate i meci koje Srbija dozvoljava da stignu do Ukrajine mogu uticati na neke, ali sigurno slične količine – ako ne i više – dođu i do Rusije.

Ali samoobmana je veliki dio ove priče. Vučić je jasno stavio do znanja da neće sprovoditi sporazume koje SAD i EU smatraju pravno obavezujućim.

Beograd se protivio članstvu Kosova u Savetu Evrope. Sigurno inteligentni Amerikanci i Evropljani razumiju da učešće Srbije u vježbama NATO-a nosi značajan priliv obavejštajnih podataka u Rusiju.

Ali da bi se uradilo nešto u vezi sa srpskim malverzacijama potrebni su teški politički pomaci. Zašto to prihvatiti ako se niko iznad vašeg platnog razreda ne protivi politici „ne vidjeti zlo“?

Uskoro bi trebalo da se pojavi prilika za efikasniji potez. Zvaničnici koji su iskovali politiku „ne vidjeti zlo“, vode se negdje drugde.

Glasine kažu da se specijalni predstavnik EU Miroslav Lajčak i zamjenik pomoćnika američkog sekretara Gabrijel Eskobar spremaju da krenu dalje na nove funkcije.

Mnogo su uložili u Vučića i nemaju mnogo da pokažu zauzvrat. Kao i ambasada SAD u Beogradu. Ambasador Hil je više puta ocrnio rukovodstvo Kosova dok je hvalio srpsko.

Novi lider Evropskog biroa Stejt departmenta, Džim O’Brajen, nije u potpunosti zapao u njihovu neproduktivnu kolotečinu.

Bio je izuzetno otvoren po nekim pitanjima sa Vučićem. Ali i on nastavlja da obećava Srbiji napredak u uspostavljanju Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu koju Vučić namjerava da iskoristi kao iredentistički mehanizam za upravljanje kosovskim Srbima.

Kosovo je obećalo ovu Asocijaciju sporazumom iz 2013. koji je uključivao priznavanje važnosti ustava Kosova na cijeloj njegovoj teritoriji i obavezu da se Kosovu i Srbiji omogući pristupanje Evropskoj uniji odvojeno i bez međusobnog miješanja.

Ovo je predstavljalo de fakto srpsko priznanje Kosova, pošto samo suverene države mogu pristupiti Uniji.

Ali Srbija je odustala od tih obaveza. Vučić je jasno stavio do znanja da nema veću toleranciju za de fakto priznanje nego za de jure priznanje. On je povukao srpske gradonačelnike, policiju, sudije i druge zvaničnike iz prištinskih institucija na sjeveru Kosova.

Beograd je podstakao kosovske Srbe da bojkotuju posljednje opštinske izbore. Srbija se takođe protivi članstvu Kosova u Savjetu Evrope i drugim regionalnim institucijama.

Očekivati da Kosovo formira ZSO bez beneficija koje je Srbija obećala zauzvrat je glupo. Kosovski premijer Aljbin Kurti je bio na komandnoj poziciji tokom većine poslednjih pet godina u kosovskoj politici.

Nema bržeg načina da ga izgubi nego da da Srbiji ZSO, a da ništa ne dobije zauzvrat. Sljedeće godine ga vjerovatno očekuju izbori.

Očekivati od njega da izvrši političko samoubistvo da bi zadovoljio Beograd je diplomatska greška.

Naravno, isto važi i za predsjednika Vučića. Srbija možda ide ka autokratiji, ali je još nema. Malo srpskih političara rizikuje da kaže očigledno: da je Kosovo izgubljeno i da bi Srbiji bilo bolje da to prizna.

Vučićeva glavna opozicija godinama je oštrija po pitanju Kosova nego on. Za njega bi bila potrebna neobična hrabrost da se suprotstavi političkim strujama u Beogradu.

Jedini način da se oživi ZSO jeste da se oživi i quid pro quo (nešto dato ili primljeno za nešto drugo) iz 2013. godine.

To bi trebalo da obuhvati istinsko učešće građana srpske nacionalnosti u upravljanju Kosovom, prihvatanje od strane Beograda ustavne i sudske vlasti Prištine na sjeveru i okončanje protivljenja Beograda članstvu Kosova u međunarodnim organizacijama.

Kurti bi se tada mogao pohvaliti da je napravio dobar posao. Vučić bi mogao da tvrdi da je dobio ono što je Beograd želio. A SAD i EU bi mogle da traže stvarni napredak u približavanju i Srbije i Kosova evroatlantskim institucijama i vrijednostima, zaključuje Server.