Otvoreno pismo Međunarodnog PEN liderima Evropske unije povodom situacije u Srbiji

U otvorenom pismu predsjednici Evropske komisije Ursuli fon der Lajen, predsjedniku Evropskog saveta Antoniju Košti i komesarki za proširenje Marti Kos, Međunarodni PEN i PEN centri iz regiona bivše Jugoslavije izražavaju ozbiljnu zabrinutost zbog alarmantne situacije u pogledu slobode izražavanja i drugih osnovnih prava u Srbiji i pozivaju na hitnu i snažnu akciju Evropske unije.
 
Pismo su u ime Međunarodnog PEN potpisali predsjednik Međunarodnog PEN Burhan Sonmez, German Rojas, predsjednik Odbora Međunarodnog PEN Pisci za mir, Urti Urutikočea, predsjednik Odbora Međunarodnog PEN za jezička i prevodilačka prava, Džudit Hil, predsjednica Odbora Međunarodnog PEN za žene pisce, Aji Reno Dosavi, predsjednik Odobra Međunarodnog PEN za mlade pisce, kao i predsednici PEN centara iz regiona bivše Jugoslavije.

Otvoreno pismo Međunarodnog PEN prenosimo integralno:

Poštovana predsjednice fon der Lajen,
Poštovani predsjedniče Košta,
Poštovana komesarko Kos,

Mi, članovi Međunarodnog PEN-a i pisci iz regiona bivše Jugoslavije, pozivamo vas kao lidere EU da zauzmete čvrst i jasan stav u vezi s nestabilnom i nepredvidivom situacijom u Srbiji, gdje vlasti brutalno guše slobodu izražavanja, mirno okupljanje i druga osnovna prava i namjerno pojačavaju nasilje – uz ukorenjenu nekažnjivost.

Maskirane osobe, simpatizeri vladajuće Srpske napredne stranke, napadaju mirne demonstrante i novinare dok policija, umjesto da ih zaštiti, pribjegava prekomjernoj i nezakonitoj upotrebi sile, dodatno eskalirajući tenzije.

Događaji kojima se svjedoči u Srbiji su razlozi za najveću zabrinutost: proizvoljna hapšenja, svakodnevni akti nasilja od strane državnih i nedržavnih aktera, navodi o mučenju i drugim zlostavljanjima u policijskim stanicama, sistematsko zlostavljanje onih koji se usuđuju da izraze drugačije stavove, kao i novinara koji žele da izvještavaju o protestima, uključujući i racije u kućama i na radnim mjestima. Sa uznemirenjem doživljavamo nedavno pismo predsjednika Vučića predsjednici fon der Lajen, koje implicira da je dalja eskalacija nasilja od strane državnih snaga neizbježna.

Srbija ima status kandidata za EU, ali njena vlast sprovodi represiju i nasilje nad građanima koji se ne slažu s njom, kao i nad nezavisnim piscima i novinarima. Ćuteći, EU rizikuje da bude saučesnik u uništavanju osnovnih prava u Srbiji. To nije samo izdaja građana Srbije, već i izdaja evropskih vrijednosti kojima se EU ponosi.

Stoga vas pozivamo da:

– Nedvosmisleno osudite sva kršenja ljudskih prava koja su počinile srpske vlasti i pošaljete jasnu poruku da se pritisak i nasilje nad mirnim demonstrantima, piscima i novinarima neće tolerisati.

– Naglasite da je proces pristupanja Srbije EU uslovljen poštovanjem od strane srpskih vlasti prava na slobodu izražavanja i mirnog okupljanja.

– Osigurate da postizanje napretka u oblasti ljudskih prava bude u srži svih odluka o raspodjeli sredstava EU. Dalja sredstva treba koristiti za podršku civilnom društvu i nezavisnim medijima.

EU ne smije biti samo posmatrač, već garant osnovnih ljudskih vrijednosti koje tvrdi da njeguje. U ime solidarnosti, slobode i dostojanstva, pozivamo vas da djelujete sada.

Srdačno:

• Burhan Sonmez – Predsjednik PEN International

• Lila Cona – Predsjednica Armãn PEN

• Andrea Lešić-Thomas – Predsjednica PEN-a Bosne i Hercegovine

• Iva Grgić Maroević – Predsjednica Hrvatskog PEN-a

• Vladimir Martinovski – Predsjednik Makedonskog PEN-a

• Adnan Čirgić – Predsjednik Crnogorskog PEN centra

• Vida Ognjenović – Predsjednica Srpskog PEN-a / Potpredsjednica PEN International

• Tanja Tuma – Predsjednica Slovenačkog PEN-a / Potpredsjednica Upravnog odbora PEN International

• Urtzi Urrutikoetxea – Predsjednik Odbora za prevod i jezička prava

• Judyth Hill – Predsjednica Odbora za spisateljice

• Germán Rojas – Predsjednik Odbora za pisce za mir

• Ayi Renaud Dossavi – Predsjednik Odbora mladih pisaca