Bijes Patrijaršije Srbije: Vartolomej uzdigao sveštenike Makedonce u više crkvene činove

Priredio: V.J.

Vaseljenski patrijarh Vartolomej unaprijedio je nekoliko makedonskih sveštenika (MPC-OA) u više crkvene činove tokom liturgijske proslave Cvijetne neđelje (na fotografijama).

Vartolomej je na ostrvu Imbors, svome rodnome mjestu u Republici Turskoj, tom prilikom najavio i davanje TOMOSA O AUTOKEFALIJI Ohridskoj arhiepiskopiji (MPC-OA).

Taj kanonski tomos će i simbolično poništiti onaj nevaljani Porfirija-Prla Perića, tj. šareni papir kojim je bez ikakvih kanonskih ovlašćenja Crkva Srbija (SPC), na mig iz Moskve, 5. juna 2022. dodijelila navodnu  „autokefaliju” Makedoncima, nakon što ih je više od pet decenija neosnovano nazivala „raskolnicima”.

Kada se desi taj Vartolomejev „makedonski” tomos, otpočeće i de iure revizija teritorijalne jurisdikcije iz tomosa Vaseljenske patrijaršije od 1922. godine, na temelju kojeg Crkva Srbije (ondašnja Avtokefalna ujedinjena srpska pravoslavna crkva Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca) do danas zadržava pravo jurisdikcije i nad Crnom Gorom.

Vartolomej je na Imbrosu jeromonahe Kirila i Anatolija iz makedonskoga manastira Bigorski uzdignuo u titularne činove — arhimandrite Vaseljenskoga patrijaršijskoga prijestola.

U čin protojerej-stavrofor, najviše dostojanstvo za mirske sveštenike, Vaseljenski Patrijarh uzdignuo je Makedonce-sveštenike Bobana Mitevskog iz Eparhije skopske i Simeona Kanturskog iz Eparhije strumičke, te iz Eparhije debarsko-kičevske: Aleksandra Dimovskog, Nikolu Hristoskog, Dimča Đorđijevskog, Kirila Jovanovskog.

Uzdizanje makedonskih klirika u veće činove — a osobito što je Vartolomej tom prilikom PRVI PUT LIČNO najavio tomos za Makedonce — ogorčilo je Crkvu Srbije (SPC).

Vartolomej je tim obredom, za upućenije u crkvene poslove, jasno stavio do znanja i da je eparhije u savremenoj Makedoniji, koje su 1922. tomosom ustupljene Srbima, opet povratio pod svoju nadležnost (omofor), a prije nego im odobri tomos o autokefaliji u okviru obnovljene, drevne Ohridske arhiepiskopije — sve to je slično postupku u Ukrajini, kada je 2018. godine Vartolomej privremeno povratio pod svoj omofor staru Kijevsku mitropoliju, kojoj je, pod nazovom Pravoslavna crkva Ukrajine, potom odobrio autokefaliju.

Vedran Gagić, medijski tumač raspoloženja Patrijaršije u Beogradu, nebivalim riječima veli da „PATRIJARH TURSKE Vartolomej izgleda da se sprema da preuzme komandu nad Makedonskom pravoslavnom crkvom”.

„Protivno svim kanonima, tuđe klirike (makedonske) je unaprijedio kao da su njegovi klirici”, tvrdi Gagić. „Biće zanimljivo kako će Crkva u Śevernoj Makedoniji sada da se postavi. Da li će biti spremni da autokefaliju koju su bez ograničenja dobili od SPC prodaju i izdaju potčinjavajući se Fanaru? A prvi znak će biti objelodanjivanje činjenice da li su sa blagoslovom Sinoda MPC ovi klirici unaprijeđeni”.

„Ako su s blagoslovom, onda je jasno da će prodati pravu autokefaliju koju su dobili od SPC zarad lažne od Fanara. Ako su bez blagoslova Sinoda MPC unaprijeđeni biće zanimljivo da se vidi da li će biti sankcionisani”, piše Gagić.

Međutim, makedonski vjerski portal „Религија” objašnjava da je „ovaj istorijski čin u međusobnoj koordinaciji MPC-OA i Vaseljenske patrijaršije i po blagoslovu arhiepiskopa Stefana [poglavara MPC-OA] i nadležnih mitropolita Timoteja i Nauma”.

„Potez Vaseljenskoga Patrijarha još je jedan u nizu koraka do konačnog izdavanja tomosa za autokefalnost, nakon odluke Vartolomeja od 9. maja 2022. o našem povratku kanonskome jedinstvu i potom istorijskoga sasluženja s makedonskim arhiepiskopom na Fanaru”.

„Promocija i dodeljivanje počasnih zvanja je akt Vaseljenske patrijaršije”, nastavlja makedonski portal, „ali to ne znači da su ovi monasi i sveštenici dio vlasti Patrijaršije, već ostaju klirici MPC-OA, kao i ranije. Ova počast je veoma značajna i rijetka, a na ovim prostorima posljednji put je dodijeljena nekim ocima u 19. vijeku”

„Ono što je najvažnije”, zaključuje „Религија”, „jeste da vaseljenski patrijarh Vartolomej i praktično ozvaničava naziv OHRIDSKA ARHIEPISKOPIJA, a time i istorijsko naslijeđe, kao ime pod kojim će MPC-OA biti navedena u diptihu pravoslavnih crkava i tomosu za autokefalnost”.