Crkva Srbije mrtvom Amfilohiju ukinula Lovćenskog Tajnovidca

Priredio: Vladimir Jovanović

U ovdašnjim područnim eparhijama Crkve Srbije (SPC), Mitropoliji crnogorsko-primorskoj i Episkopiji budimljanskoj-nikšićkoj, ni ove godine se neće 19. maja arhijerejskom liturgijom proslaviti „Sveti Mitropolit Petar Drugi Tajnovidac Lovćenski”.

To je već treća godina bez ovoga obreda.

Ukinut je nejavnim nalogom Patrijartšije Srbije, a odmah po smrti Amfilohija Radovića.

Ukinuće se dosljedno sprovodi od kako su iz Beograda Joanikija Mćovića postavili najprije v.d. potom i službeno za mitropolita crnogorsko-primorskoga.

Suprotno praksi i Ustavu Crkve Srbije, Amfilohije je tokom liturgije 19. maja 2013. godine na Cetinju unio novokomponovanu „ikonu”, tvrdio je „svetoga tajnovidca lovćenskoga”; i postavio je na ikonostas uz ćivot Sv. Petra Cetinjskoga.

U tom obredu učestvovali su budući od Amfilohija promovisani episkopi, Metodije Ostojić i Kirilo Bojović; ali, koliko mi je poznato, ne i Mićović, tadašnji episkop budimljansko-nikšićki.

Nekoliko dana docnije Amfilohije je kandidovao arhijerejskome saboru Crkve Srbije u Beogradu „tajnovidca”, da ga zvanično proglase „svetim”. Uoči zasijedanja, Amfilohije je za beogradski list „Politika”, na pitanje očekuje li otpore od sabraće mu srpskih vladika, tada kazao:

„Što se tiče otpora na saboru, oko svetaca uvijek ima dilema, još od pamtivijeka. I oko Svetoga Petra Cetinjskoga je bilo dilema, naročito od austrougarske politike, čak i od mitropolita Stratimirovića”.

Za manje upućene, mitropolit Stefan Stratimirović (1757-1836) bio je poglavar srpske autokefalne Karlovačke mitropolije u Austrijskoj carevini. Strahovao je da će se svetopetrovski kult crnogorskoga vladike proširiti u njegovoj jurisdikciji, koja je austrijskom okupacijom proširena na Boku Kotorsku. Naravno, Stratimirović je i poznavao i priznavao autokefaliju Crnogorske pravoslavne crkve…

Stratimirović se, dakle, protivi kanonizaciji Cetinjskoga Čudotvorca, zabranjujući tada podložnom mu sveštenstvu Boke Kotorske da ide na Cetinje radi proslave novoobjavljenoga svetitelja.

Uprkos Stratimiroviću, ali i protivljenju dijela Sinoda Ruske pravoslavne crkve, NEOPOZIVU KANONIZACIJU Sv. Petra Cetinjskoga 1834. obavio je upravo Njegoš — autokefalni vladika Petar II Petrović, poglavar Mitropolije crnogorske – Crnogorske pravoslavne crkve. Tek krajem 1990-ih Crkva Srbije je unijela Sv. Petra Cetinjskoga crvenim slovima u svoj crkveni kalendar…

Prijedlog Amfilohija iz 2013. o kanonizaciji „sv. tajnovidca”, međutim, odbijen je na arhijerejskome saboru Crkve Srbije — na način da uopšte nije ni stavljen na dnevni red zasijednja!

Amfilohije je tome uprkos narednih godina po Crnoj Gori promovisao „sv. tajnovidca”.

Uz podosta svojstvenih mu konfabulcija, Amfilohije je napisao „Žitije Cetinjskoga pustinjaka i Lovćenskoga tajnovidca”. Osmislio je i razdavao istoimeni orden, te održavao 19. maja arhijerejske liturgije „sv. tajnovidcu”.

Tvrdoglavo insistirajući na svojoj neuspješnoj kanonizaciji, Amfilohije je multiplikovao krivotvorine. U Baru, kod tamošnjeg novopodignutog hrama, naredio je da se sazida kopija srušene Karađorđevićeve kapele na Lovćenu. I nju su 2017.  on i Matija Bećković proglasili „crkva Svetog Petra Lovćenskog Tajnovidca”.

Sada u područnoj Mitropoliji crnogorsko-primorskoj „evharistijskim sabranjem” licemjerno obilježavaju u Baru „godišnjicu osvećenja”, ali, zbog straha od reakcije Beograda, ne i Amfilohijev 19. maj, dan „sv. tajnovidca”!

Joanikije Mićović još razdaje Amfilohijeve ordene „sv. tajnovidca”, no 19. maja ne održava liturgije; a o svemu ćute i Metodije Ostojić i Kirilo Bojović, koji su 19. maja 2013. Amfilohiju asistirali pri „kanonizaciji”.

Prema Ustavu SPC, eparhije — kakva je Crnogorsko-primorska, osnovao je Aleksandar Karađorđević 1931. godine, a ni područni eparhijski arhijerej, u kakvom statusu je bio Amfilohije Radović — NE KANONIZUJU SVETITELJE, nego arhijerejski sabor Patrijaršije u Beogradu „kanonizuje svetitelje i propisuje službu za njihovo svetkovanje” (čl. 69, st. 1 t. 8).

Napominjem da je 29. maja 2021. arhijerejski sabor Crkve Srbije, jednovremeno s izborom Joanikija Mićovića za mitropolita na Cetinju, jednim potezom poništio i ostale „autonomaške” Amfilohijeve tekovine:

- titulu „arhiepiskop cetinjski”,

- Episkopski savjet,

- skupni naziv za eparhije Crkve Srbije u Crnoj Gori — „Pravoslavna crkva u Crnoj Gori”.

Samoproglašavajući i nastojeći da održi kult „sv. tajnovidca lovćenskoga”, Amfilohije je, između ostaloga, javnosti Crne Gore netačno predstavljao svoju navodnu autonomnost u odnosu na Patrijaršiju Srbije.

U tom nastojanju, Amfilohije se, kao Patrijaršiji Srbije podložni vladika crnogorsko-primorski, još netačnije vezivao za tradiciju Mitropolije crnogorske – Crnogorske pravoslavne crkve koja je, kao od bilo koga nezavisna, autokefalna jurisdikcija, neopozivo kanoniziovala svetitelje: Vasilija Ostroškoga, Stefana Piperskoga, te Svetoga Petra Cetinjskoga Čudotvorca.