Analiza stanja u EPCG – Solar gradnja prema podacima predsjednika Odbora direktora EPCG Milutina Đukanovića

Za Antenu M piše: Branko Kotri

(Nije bitno ko daje podatke nego šta se radi na terenu!)

I: KRATKA HRONOLOGIJA PROBLEMATIKE

Početkom realizacije projekta izgradnje solarnih elektrana na krovovima objekata u Crnoj Gori Solari 3000+ i 500+  ukupne snage 30 MW, septembra 2022. godine, mogao se očekivati brz početak realizacije novog projekta Solari 5000+  snage 70 MW a u kontinuitetu, već krajem 2023. godine, početak realizacije projekta Solari 10000+ snage 85 MW. To su nagovjštavali naručilac posla Elektroprivreda ispred građana budućih kupaca proizvođača i izvođač radova EPCG – Solar gradnja.

Studijom izvodljivosti, koju je u cilju stvaranja pretpostavki za dobru realizaciju ovog tipa projekata naručila i usvojila  Elektroprivreda, normirano je da “1 zaposleni u jednom danu može instalirati 1 kW”. To je “alfa o omega” svake priče o ovoj problematici.

Prema podacima Elektroprivrede, realizacija projekta je počela u septembru 2022. godine a prema podacima Ministarstva kapitalnih investicija na početku je bilo zaposleno 553 radnika od čegavno 462 montera i električara.

Uz poštovanje navedene norme moglo se očekivati da budu realizovani:

-          projekat Solari 3000+ i 500+ ukupne snage 30 MW na krovovima objekata za tri mjeseca, najdalje u decembru 2022. godine:

-         projekat Solari 5000+ ukupne snage 70 MW za 7 mjeseci, najdalje u avgustu 2023. godine.

Nije sve išlo kako treba. Tako se nedavno uprava EPCG, uprava EPCG - Solar gradnje obrušili na tekst koji sam u vezi sa situacijom u EPCG - Solar gradnji objvio 19. septembra na portal ANTENA M. No o tome sam dovoljno rekao u tekstovima:

Prvi projekat Solari 3000+ je, međutim, realizovan od septembra 2022. do decembra 2023. (16 mjeseci), kada je počela realizacija drugog projekta početkom 2024. godine koja još traje a izgrađeno je 41,258 MW ili 59% od projektovanih 70 MW.

II: ANALIZA NA OSNOVU PODATAKA PREDSJEDNIKA ODBORA DIREKTORA EPCG

Predsjednik Odbora direktora Elektroprivrede je 22.09.2022. na kontrolnom saslušanju povodom duplog negativnog mišljenja Državne revizorske institucije iz njenog Konačnog izvještaja o reviziji godišnjeg finansijskog izvještaja DOO „EPCG – Solar gradnja“ za 2024. godinu, osporavajući navode mog teksta objavljenog na ovom portalu, upoznao prisutne sa svojim podacima o realizaciji projekata Solari 3000+ i 500+ kao i projekta Solari 5000+. Podaci su upisani u  T-1 i bitno se razlikuju od službenih rezultata koje sam koristio.

Cijeneći da se radi o bitno različitim podacima o stepenu realizacije projekta smatrao sam da, uvažavajući instituciju predsjednika odbora, analizu treba da uradim a rezultate učinim dostupnim javnosti, pa u vezi i sa tim evo nekoliko napomena:

-         Ekvivalent MW (megavat) u odnosu na MWp (megavatpik) u ovoj analizi je urađen na osnovu podataka koje je predsjednik OD EPCG objavio o realizaciji projekta Solari 3000+ i 500+ i projekta Solari 5000+ u promo tekstu "EPCG u brojkama (4)" 10.09.2024. godine;

-         Podatke o broju zaposlenih sam preuzeo: za 2022. godinu (553) iz izvještaja Ministarstva kapitalnih investicija - oktobar 2022. godine; za 2023. (420) i  2024. (444) iz finansijskih iskaza EPCG Solar gradnje dostavljenih Upravi poreza i carina; za 2025. (507) iz izjave predsjednice Odbora direktora EPCG Solar gradnje na kontrolnom saslušanju 22.09.2025. godine.

-         Prosječan broj radnika po periodima izgradnje ova dva projekta koji su realizovani u po dvije kalendarske godine kao i za ukupan trogodišnji period, računat je kao ponder zavisno od broja obuhvaćenih mjeseci u godinama realizacije;

II: PREZENTACIJA REZULTATA ANALIZE

Proračuni su rađeni EXCEL modelom i rezultati prikazani u tabelama.

1.     Projekat solari 3000+ i 500+ (T-3 i T-4)

-         po kriterijumima Studije izvodljivosti 453 zaposlena (381 monter i električar) (vidi T-1) su trebali da izgrade solarne elektrane ukupne snage 30 MW za 4 mjeseca;

-         radovi su trajali 16 mjeseci odnosno 4 puta duže pa je iskorišćenje radnog vremena ujedno I iskorišćenje radnog kapaciteta bilo 22,7%:

-         po kriterijumima Studije izvodljivosti 103 zaposlena (87 montera i električara) su za 16 mjeseci mogli da izgrade solarne elektrane ukupne snage 30 MW;

-         350 (453-103) zaposlenih u šesnestomjesečnom periodu nijesu doprinosili realizaciji projekta odnosno isti posao je mogao da se završi sa 77,3 % manje zaposlenih.

 2.     Projekat solari 5000+ (T-5 i T-6):

-         po kriterijumima Studije izvodljivosti 469 zaposlena (381 monter i električar) trebalo je da izgrade solarne elektrane ukupne snage 41,258 MW za 5 mjeseci;

-         radovi traju 20 mjeseci odnosno 4 puta duže pa je iskorišćenje radnog vremena, ujedno  iskorišćenje radnog kapaciteta, bilo 23,7%.

-         po kriterijumima Studije izvodljivosti 111 zaposlenih (93 montera i električara) su za 16 mjeseci mogli da izgrade solarne elektrane ukupne snage 30 MW;

-         358 (469-111) zaposlenih u šesnestomjesečnom periodu nijesu doprinosili realizaciji projekta odnosno isti posao je mogao da se završi sa 77,3 % manje zaposlenih.

POSLJEDICE

Odstupanje od vremena normiranog za realizaciju projekata, kašnjenje početka izgradnje i  nepreduzimanje potrebnih mjera za sanaciju ometajućih faktora, posebno “nekontrolisanog” primanja radnika, imalo je sljedeće posljedice:

1.     Ukupno manju proizvodnju električne energije iz solarnih elektrana kupaca proizvođača za oko 135 GWh (million kWh) u trogodišnjem periodu i to:

-         U slučaju projekta 3000+ i 500+ ukupno manju proizvodnju električne energije za 45 GWh (30*1,5 GWh u 2023. godini). 

-         U slučaju projekta 5000+ ukupno manju proizvodnju električne energije od očekivane za oko 90 GWh (70*1,5*4/12 u 2023., 70*1.5/2 u 2024., i  70*1.5*8/12 u prvih osam mjeseci 2025. godine).

Ukupno manje proizvedena električna energija od 135 milion kilovatčasova mogla se prodati domaćim kupcima po cijeni od 45 Eura/ MWh u slučaju deficita u Crnoj Gori i tako pokriti trošak otkupa od kupaca proizvođača u iznosu od oko 6,1  miliona Eura, ili prodati po većoj cijeni u izvoznim aranžmanima.

Direktnu štetu u vezi sa ovim trpi Elektroprivreda zbog smanjenja potencijala u uvozno izvoznim aranžmanima ali I državni energetski bilans, svejedno.

2.     Ostvaren je u Solar gradnji nepotrebno veći trošak bruto plata i ostalih ličnih primanja zbog neiskorišćenja kadrovskog potencijala a nepreduzimanje mjera sanacije stanja ZA 16,5 miliona Eura i to (T-7):

-         u periodu izgradnje prvog projekta (više 350 radnika) ili više isplaćeno za bruto plate7,7 miliona Eura, u periodu izgradnje drugog projekta (više 358 radnika) ili više isplaćeno za bruto plate 8,9 miliona Eura.

Preveliki su propusti koji su u trogodišnjem trajanju urađeni u Solar gradnji, pokazuje to i ova analize za koju je ključne podatke dao predsjednik Odbora direktora Elektroprivrede. 

Na kraju poštovani građani, ova prezentacija urađene analize ne daje kompletnu sliku o ovom preduzeću. Najgore je što uprave EPCG i Solar gradnje agresivnim nastupima i plaćenom propagandom samo pogoršavaju stanje.

Kažu ljudi “kap po kap Morača, zrno po zrno pogača”!

Ovdje mi se čini da možemo reći “minus 20 miliona po minus 20 miliona” ode elektrana u nepovrat!

Do kada!