Otvoreno pismo ambasadorkama i ambasadorima SAD, Velike Britanije, Francuske, Njemačke i EU u Crnoj Gori

Vaše uvažene ekselencije,

Očekujući uzaludno široku reakciju naše očito zbunjene i od medijske hajke ustrašene intelektualne javnosti na zabrinjavajuću izjavu budućega mandatara crnogorske Vlade gospodina Zdravka Krivokapića, kao proučavalac prošlosti ośećam se pozvanim da ukažem na opasan proces koji se posljednjih dana dešava u Crnoj Gori, a koji ne smije proći neopaženo. Ne sporeći rezultate parlamentarnih izbora i čestitajući ovom prilikom pobjedu novoj vladajućoj većini, želim iskazati bojazan povodom djelatnosti čovjeka koji je dobio podršku četrdeset i jednog crnogorskoga poslanika za sastav nove Vlade. Gospodin Krivokapić, inače profesor Mašinskoga fakulteta, od završetka izbornog procesa više se puta tokom svojih javnih nastupa bavio rekonstrukcijom crnogorske prošlosti i u tim situacijama nedostojno izrazio o crnogorskome antifašizmu, pokušavajući da jednome kolaboracionističkom pokertu iz Drugoga svjetskog rata makar i prividno priskrbi jednakost s jedinim i istinskim narodnooslobodilačkim antifašističkim pokretom u Crnoj Gori.

Vrhunac njegove iskrivljene istorijske percepcije predstavlja govor koji je održao u društvu novoga gradonačelnika Budve gospodina Marka Carevića, popova Srpske pravoslavne crkve i kontroverznoga biznismena na proslavi povodom konstituisanja nove budvanske vladajuće većine, na kojem je rekao: „Jučerašnji i današnji dan je dan pobjede i mi više ne treba da slavimo 9. maj nego 23. i 24. septembar jer se desila nova pobjeda. Ta nova pobjeda treba da udahne novi duh čitavoj Crnoj Gori da mi jednom prestanemo da se svađamo, nadgornjavamo nego da budemo u takmičenju ko je bolji domaćin.“ Takav odnos prema najslavnijem evropskom datumu u XX vijeku bez kojega su nezamislive današnja Evropa i Evropska unija nedolična je bilo koga javnog djelatnika, a kamoli budućega mandatara Vlade jedne evropske države.

Stoga Vam, kao nasljednicima demokratske antifašisitčke koalicije i nosiocima pobjedničkih ideja koje je iznjedrio 9. maj 1945. godine, pišem ovo pismo s nadom da ćete uzeti u obzir da se Crna Gora nalazi pred velikim društvenim i civilizacijskim izazovima. Savremena Crna Gora kao građanski ustrojena zemlja nezamisliva je bez svoje bogate antifašističke tradicije. Njen put građanske emancipacije tokom XX i prve dvije decenije XXI vijeka usko je vezan za njeno opredjeljenje u Drugome svjetskome ratu budući da je tadašnji pobjednički narodnooslobilački pokret, inače 1943. godine u Teheranu priznat kao ravnopravan član antihilterovske koalicije, postavio temelje savremenoga crnogorskog društva.

Jednako kao Evropa i Crna Gora je nezamisliva bez 9. maja, simbola pobjede nad anticivilizacijskom i varvarizujućom ideologijom uništenja – kako je karakterisao Thomas Mann. Izvinjenje od gospodina Krivokapića povodom ove javne skarednosti nijesmo čuli, niti se neko od poslanika koji su mu dali podršku javno ogradio od njegova stava. Ne želim da pomislim da ste zatvorili oči pred činjenicom da je nova crnogorska Vlada dogovorana u manastiru kod prvog čovjeka Mitropolije crnogorsko-primorske gospodina Amfilohija Radovića koji prozapadni i demokratski svijet otvoreno deklariše kao svijet Sodome i Gomore i đavolske inkarnacije u vidu NATO saveza, proklinjući svakoga ko se odrekne proruske politike riječima „Dabogda živo meso od njega otpadalo“. Ne želim da povjerujem da blagonaklono gledate na miješanje crkve u izborni i postizborni proces u Crnoj Gori, a naročito ne da ćete preći preko izjave o tome da ne trebamo više slaviti 9. maj.

Zaobilaženje te skandalozne izjave od strane vaših ekselencija imalo bi u crnogorskome kontekstu simboliku Minhenskoga sporazuma iz 1938. godine, kad je zbog zadovoljenja apetita nedemokratskih politika žrtvovana jedna prozapadna centralnoevropska država. Od vašega i stava vaših Vlada umnogome će zavisiti budućnost crnogorskoga društva, zato je neophodno da uzmete u obzir ove nimalo bezazlene procese koji se dešavaju u njemu.

Na kraju, želim da izrazim nadu da nećemo śutra u našim pregledima istorije Crne Gore pisati kako je uz prećutnu saglasnost Zapada prozapadno orijentisana većina u Crnoj Gori predata u ruke ljudima koji je civilizacijski ne vide na toj strani svijeta te da ćemo zajedno slušati 9. simfoniju svakoga 9. maja.

S poštovanjem,

Boban Batrićević, profesor na Fakultetu za crnogorski jezik i književnost