Manifestacije

Za Antenu M piše: Aleksandra Bosnić Đurić

Dan pobjede nad fašizmom bilo bi logično, nakon svih poraza čovječanstva koje su mu nanijele upravo politike „mi protiv njih“, proslavljati ili obilježavati u antifašističkoj volji, opredjeljenju i istim takvim projekcijama za budućnost. Iskustva nam govore, nažalost, da logičnost utemeljena u pravičnosti, autoritarnost, populizam i represivne ideologije nijesu saveznici. Sasvim lokalno gledano, upravo nas balkansko iskustvo upozorava da se ne može jednom nogom biti u srpskom svetu, tom postvarenom snu o nacionalnom i teritorijalnom jedinstvu kreiranom u kuhinji posljednjeg autokratskog režima u Srbiji, a drugom u antifašizmu. Kao što je, na duže staze, nemoguće igrati igru dvostruke lojalnosti i biti istovremeno lojalan setu onoga što zovemo evropskim vrijednostima i ruskom autoritarnom štimu.

U nedjelji koja je za nama, dogodila se zapravo manifestacija autentičnih uvjerenja – zasijedanje Evropskog parlamenta, tokom kojeg je usvojena Rezolucija o Srbiji, odlazak aktuelnog predsjednika Srbije i predsjednika Republike Srpske u Moskvu, dodjela odlikovanja patrijarhu Kirilu, kao ekstenzija priče srpskog Patrijarha o „srpskom brodiću privezanom za veliki ruski brod“... Sa 419 glasova  „za“, Evropski parlament je, prema riječima Tonina Picule izvjestioca za Srbiju, podržao jasnu i snažnu poruku o autokratskom karakteru vlasti u Srbiji, ali i o hrabrom otporu režimu. U izvještaju i tekstu Rezolucije se izražava i „duboka zabrinutost zbog sistemskih problema na koje su ukazali studentski i drugi protesti u Srbiji, kao što su pitanja građanskih sloboda, podjele vlasti, korupcije, zaštite životne sredine, institucionalne i finansijske transparentnosti, posebno u vezi s infrastrukturnim projektima i odgovornosti“.

Uz konstataciju da masovni protesti, održani 15. marta u Beogradu, „predstavljaju najveće proteste u savremenoj istoriji Srbije“ i poziv na nepristrasnu istragu „tvrdnji da je protiv demonstranata korišćenja nezakonita tehnologija za kontrolu mase“, usljed čega je više građana povrijeđeno, Evropski parlament je potvrdio da su studentski zahtjevi u skladu s reformama koje se od Srbije očekuju na njenom evropskom putu.

Za predstavnike pobunjenih studenata iz Srbije, koji su tom prilikom bili specijalni gosti Evropskog parlamenta, izvjesno je, ostaće  nezaboravni mnogi govori evro-poslanika, jer su ovi govori istovremeno značili dvosmjerno prepoznavanje i buđenje, dugom autokratskom vladavninom narušenog povjerenja između građana Srbije i administracije Evropske unije. Posebno ekspresivan bio je govor Katlin van Brent, poslanice iz Belgije, koja je uz poruku da je vrijeme da učine nešto jer gube Srbiju, naglasila da su pod prijetnjom vladavina prava, demokratija, temeljna prava: „Zamislite ovo, danas su srpski studenti hrabriji od Evropske komisije, možda od cijele Evropske unije, oni su ti koji ukazuju na sistemske nedostatke demokratije, oni su ti koji se bore za građanske slobode, oni su ti koji osuđuju raširenu korupciju (...) Oni se bore za evropske vrijednosti i zaslužuju našu punu podršku“. Dodala je i da Evropska komisija mora biti puno snažnija u svojoj komunikaciji, da u trenutku dok traje njen govor, postoje studenti koji trče u Brisel i koji će stići u ponedjeljak i izrazila nadu da će ih koleginice i kolege, kada dođu u Brisel, „pozdraviti otvorenih očiju“.

Nekoliko dana kasnije, aktuelni predsjednik Srbije je, na moskovskoj proslavi povodom 80 godina od pobjede nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu, imao potebu da obavijesti kineskog predsjednika Si Đinpinga da i po brojevima istraživanja javnog mnjenja koje ima priliku da vidi, pobjeđuje one koji žele da u Srbiji sprovedu obojenu revoluciju. Tokom sastanka s domaćinom, Vladimirom Putinom, predsjednik Srbije je naglasio važnu ulogu Rusije, kao i to da je „naš zajednički zadatak da ne dozvolimo reviziju istorije“. Na obilježavanju Dana pobjede nad fašizmom, u Moskvi je bio prisutan i premijer Slovačke Robert Fico, predsjednici Brazila, Kube, Venecuele, Egipta, Vijetnama, kao i predsjednici pojedinih država, bivših članica Sovjetskog saveza.

Ova dva događaja, zasjedanje Evropskog parlamena na kojem su pozdravljeni srpski studenti kao borci za demokratiju i evropske vrijednosti i na kojem je usvojena Rezolucija o Srbiji koja, konačno, konstatuje autoritarnu prirodu aktuelnog srpskog režima i skup, većinom, autoritarnih,  političara koji u Moskvi proslavljaju „pobjedu nad fašizmom“, predstavljaju ništa drugo do savršenu manifestaciju rascjepa u političkoj realnosti Evrope i svijeta. Rascjepa u kojem, u čudnoj, fantazmagoričnoj zasjenčenosti, svaka strana pokušava da diskvalifikuje i derealizuje onu drugu, projektujući  „fašizam“ na onog drugog. Ipak ovaj, na prvi pogled, enigmatični višak „fašizma“ relativno je lako dekodirati. Dovoljno je testirati situaciju u svakoj državi s nekoliko pitanja: Da li postoji kult vođe? Da li postoji vladavina prava? Da li postoji sloboda političkog izbora? Da li postoje politički zatvorenici i praksa progona političkih neistomišljenika? Odgovori na ova pitanja jasno ilustruju elementarnu političku matricu i prirodu svakog režima.

Što se Srbije tiče, manifestacija Dana pobjede nad fašizmom odvijala se na ulicama Beograda, na kojima je marširao tzv. Besmrtni puk, na čelu s ambasadorom Rusije i članovima Vlade Republike Srbije. Istovremeno, u pritvoru su već nepuna dva mjeseca jedini politički zatvorenici u Evropi studenti i aktivisti: Marija Vasić, Lazar Dinić, Srđan Đurić, Mladen Cvijetić, Davor Stefanović i Lado Jovović. Marija Vasić, novosadska profesorka sociologije i antifašistkinja, najavila je da će stupiti u štrajk glađu. Vjerujem da je i ovog 9. maja čvrsto stisnula pesnicu i, makar u sebi, izgovorila – Smrt fašizmu, sloboda narodu!