Piše: Vladimir Jovanović Pod parolom „CRNOGORCI SVI NA OKUP!“ Krsto Popović, sa majorom Dušanom Vukovićem, održao je 10. marta 1942. prvi zbor na Njegušima.
Okupljenima se obratio u ime tek formirane Crnogorske nacionalne komande. Više desetina Njegušana pristupa njegovim —službeno nazvanim — Katunskim trupama.
U redove novoformirane vojske za dobrovoljce se javljaju iz Petrova Dola, Milijevića, Vojkovića, Krajnjega Dola, Kućišta...
Brojnost se prvih dana procjenjuje na ukupno oko 500 boraca. Nešto skrivenoga naoružanja imali su još od aprilskoga kraha Kraljevine Juoslavije, a najveći dio, kao i snabdjevanje municijom, dobijaju od italijanskih jedinica.
To je uslovljeno konstelacijama koje diktira okupator — između ostaloga, da će na pokušaj trinaestojulske reprize, odmazda nad crnogorskim stanovništvom biti još krvavija.
General Pircio Biroli 12 januara 1942. objaviće javni proglas:
„NAREDBA
GUVERNER CRNE GORE
ODLUČIO JE:
Da će u slučaju napada na lica koja pripadaju italijanskim oružanim snagama
1) za jednog ubijenog ili ranjenog italijanskog oficira biti strijeljano50 civila,
2) za 1 ubijenog ili ranjenog italijanskog podoficira ili vojnikabiti strijeljano 10 civila“.
Međutim, formiranje trupa Krsta Popovića u vezi je i sa procjenom razvoja situacije nakon što rat jednoga dana stane. „Ako mi ne držimo kontakt sa Talijanima“, tvrdio je dr Novica Radović iz Crnogorske federalističke stranke (CFS), glavni Krstov politički savjetnik, „uspostaviće ga četnici; i tako nas staviti van zakona, kao i 1918“,.
Ili, drugim riječima — kako 1945. po svome hapšenju partizanskim vlastima objašnjava dr Savo Bašović — takođe član CFS: „Trebalo je Crnu Goru očuvati, nju i njene snage, da ne bi bili od strane Beograda zaskočeni kao 1918, nego da, u novoj Jugoslaviji, snagom svojega vojnoga potencijala Crnogorci osiguraju sebi ravnopravan položaj“,.
To se početkom 1942. nije moglo sasvim eksplicitno javno saopštiti. Krsto Popović je tada objavio letak „BRAĆO CRNOGORCI“:
„Crnogorci, nemojte da nestane naš narod.
Možda smo još na vrijeme, ali je potonji čas, da pregnemo složno koliko ko može, da spasimo naš narod i našu zavedenu omladinu, koja je nažalost postala plijen tuđih agenata i neprijatelja našega naroda“.
Naime, osim novih okupatorskih zvjerstava, jedan od preventivnih ciljeva Krsta i saradnika je — makar i na dijelu teritorije Crne Gore — spriječavanje masovnih egzekucija sunarodnika, koje sprovode partizanski štabovi i posljedične, ne manje, naprotiv drastičnije četničke reakcije.Četnici u Vasojevićima, a komanduju im trinaaestojulski ustanici Pavle Đurišić i Đorđije Lašić, podređeni su štabu generala Dragoljuba-Draže Mihailovića.
Na drugoj strani, „vodeći računa da na teritoriji koja mu je data u nadležIost ima i veliki procenat takozvanih zelenaša”, bivši član komunističkoga Glavnoga štaba, Bajo Stanišić, nekadašnji crnogorski oficir pa jugoslovenski pukovnik — utemeljuje u februaru 1942. svoju u prvo vrijeme od Đurišića i Lašića nezavisnu organizaciju, koja se teritorijalno prostire na seoskim područjima od Podgorice do Nikšića.
Naziva je: Narodnooslobodilačka vojska Crne Gore i Hercegovine.
Štabovi Stnišića i Krsta Popovića u to prvo vrijeme razmjenjuju oficire za vezu.
Nagrađeni komandnim funkcijama, Stanišiću pristupaju i istaknuti lokalni „zelenaši”: Jevrem Šaulić, bivši diplomata Kraljevine Crne Gore u SAD, član CFS, od januara 1942. predśednik Opštine Nikšić; Radojica Nikčević, komitski vojvoda, ubijen od partizana marta 1942; Boško Agram, nikšićki komita, kod Stanišića do 4. jula 1942, kasnije saradnik Sekule Drljevića; oficiri Blagota Martinović (od ljeta 1942. kod Krsta Popovića), Jovo Ramović (biće ubijen od četnika)...
Zatim, političku podršku za uspostavljanje reda, Stanišićevoj Narodnooslobodilačkoj vojsci javno su dali i istaknuti članovi CFS iz Podgorice: Savo Vuletić (bivši poslanik), Stanko Marković (oficir, komita i „gaetaš”), Miloš Vučinić (predśednik Opštine Podgorica), Đuro Pešić (iz Vasojevića, direktor Podgoričke gimnazije, ubijen kasnije od četnika), profesor teologije Mirko Dragović...
„Desna ruka” Stanišića je profesor Novo Vuletić, komandant Pavkovićkog bataljona — koji će par mjeseci nakon toga iprijeći kod Krsta Popovića; a rat završiti kao partizanski oficir.
Što se partizana i četnika tiče, naintezivnije se obračunavaju upravo u onim krajevima koji su 13. jula 1941. najmasovnije jurnuli u ustanak; počeci njihova sukoba su partizansko „paśe groblje” u Kolašinu i četničke zaśede, opkoljavanja i masovne likvidacije partizana u Mateševu i Lubnicama (Berane).
Međutim, i prije sukoba partizana i četnika, do januara 1942, širom Crne Gore, od strane partizana — nikakvi četnici, kao takvi, dotad nijesu ovđe ni postojali — pobijeni su brojni članovi ili simpatizeri CFS, među njim i bivši komiti i „gaetaši“.
Spisak je poduži i nije konačan; do tada ubijeni su:
Lazar Petričević (Meterizi), Vaso Laban (Vasojevići), Mirko Nikčević (Nikšić), major Ilija Damjanović (Broćanac, Nikšić), Musa Vuković (Komani), Petar Sekulić (Komani), Miloš Milić (Gornja Gorica), Ilija Tomašević (Brčeli, Crmnica), Tomo Kršikapa (Šavnik), Vladimir Plamenac (Boljevići, Crmnica), protojerej Petar Vujović (Dobrska Župa), Savo Gazivoda (Rijeka Crnojevića), Đoko Kraljević (Drušići), Mitar Vukmanović (Podgor), Branko-Banjo Krulanović (Župa Nikšićka), Dušan Stojanović (Velimlje), Đuro Kostić (Drušići), Ićo Popović (Dujeva), Tomo Poček (Nikšić), Dušan Račić (Andrijevica), Marko Nikolić (Nikšić), Lazar Vojvodić (Crmnica), Božo Crnčević (Crmnica), Marko Poček (Nikšić), Ilija Gvozdenović (Crmnica), Marko Nikolić (Nikšić), Vuko Stanišić (Pelev Brijeg), Bećo Plamenac (Boljevići)...
Sve to nas vraća u mart 1942, kada Krsto Popović, nakon što ga je crnogorski partizanski vrh de facto uzeo na nišan, izlazi iz okupiranoga Cetinja u Katunsku nahiju.
On se 15. marta 1942. uputio ka Cucama. Tu dolazi do prvih oružanih sukoba. U jednome izvještaju se navodi da su Krstove prethodnice došle u dodir sa predstražama partizana, te da su se „poslije kratkoga prepucavanja, partizani povukli“.
Do 21. marta 1942. ustrojena je jedinica od Čevljana koji su „izjavili svoju privrženost đeneralu Popoviću“; njihovi mjesni komandanti su kapetani bivše jugoslovenske vojske Petar Đukanović i Jovan Nikolić, te Peko Đ. Vujović i Stanko Đukanović.
Radi sadjejstva sa Katunskim trupama, Italijani na Cetinje dovlače jednu četničku jedinicu sa jugoslovenskim majorom Mihailom Kekovićem. Urgira komanda italijanske divizije „Taro“ (48ª Divisione fanteria „Taro“) i 22. marta 1942. Kekovićevu grupu iz Cetinja sprovodi jedinica Katunskih trupa majora Dušana Vukovića.
Na mjestu Čekanje, navode u jednome četničkome izvještaju, srio ih je „impozantni Krsto Popović, sa preko 150 Njeguša, kao i poveća grupa Dubovičana“.
U praskozorje 24. marta 1942. otpočinje napad Katunskih trupa na partizanske položaje Simunja i Crni vrh, koje su pośele udarne jedinice privučene s drugih područja.
Paralelno s ovim borbama, Krstove trupe, pod komandom kapetana Vukala Rajkovića, bivšega „gaetaša“, sa Cetinja, iz majora Đoka Drecuna iz Rijeke Crnojevića, otpočinju djejstva u Riječkoj nahiji.
Poslije višednevnih borbi na Simunji, partizani odsupaju, ali neznatno.
Ranjeni su Krstovi borci: Stanko Vušurović (Bjelice), Živko Martinović (Bajice), Nikola Milošević (Cetinje), Stevo Ivanišević (Donji kraj), Đukan Vujović (Cetinje), Simo Miličić (Rijeka Crnojevića), Blažo Popović (Cetinje), Krcun Dragojević (Ceklin), Blagota Drašković (Cetinje)...
„Neprijatelj je imao osjetnih gubitaka čiji broj još nije utvrđen”, izvještaju o tom borbama iz Štaba Lovćenskoga partizanskoga odreda 4. aprila 1942. svoj Glavni štab za Crnu Goru:
„Prema izvještaju sa Cetinja, koji smo dobili 1. aprila, petokolonaši u Cetinju su demoralisani, a građanstvo je oduševljeno našim pobjedama.
Da bi prikrili poraz, ranjenike su prenijeli u četiri sanitetska kamiona za Kotor. Prema tom izvještaju, ranjen je i Dušan Vuković.
Krsto Popović je razočaran i, kako kažu, digao je ruke od svega.
Sigurno je to da je došlo do nesporazuma između bjelaša i zelenaša.
To se vidi iz toga da je major Keković napuštio Krsta Popovića na Simunji i tražio da se prebači kod Baja Stanišića.
Dok su trajale borbe, dolazilo je do toga da su pojedine grupe napuštale položaje a na Rijeci Crnojevića jedan petokolonaš je držao govor u kome je napadao majora Kekovića nazivajući ga izdajnikom“.
I zaista, do 2. aprila 1942. Keković je svojevoljno napuštio ili je možda od Krsta najuren iz Katunske nahije.
Međutim, druge partizanske procjene, kao i one da se „nakon dolaska udarnika [udarnih partizanskih bataljona s drugih područja – prim.a] u Katunsku nahiju stanje brzo popravilo, a sva pozadina uglavnom očišćena od petokolonaša“ i slično — ispostaviće se suviše optimističkim.
Jer, „oslobođenje Katunske nahije biće onako kako je đeneral Popović želio“, izvještava 11. aprila 1942. ondašnji „Glas Crnogorca“, „a to je sa najmanje žrtava ljudstva i imovine“,
Krsto Popović pregrupiše snage i do 8. aprila 1942. otpočinje novi napad.
Istovremeno, kapetan Vukale Rajković zauzima Bokovo, đe mu se predalo 11 partizana. Kapetan Jovan Belov Vujović ulazi u Meterize i prodire ka Župi Dobrskoj, Jankovićima i Češljarima. U Crmnici, partizani su išćerani iz Brčela i Utrga. Na frontu Njeguši—Bjelice zarobljen je jedan partizanski komesar.
U tim borbama, prema izvještajima štabova, poginuli su Krstovi borci: Jovan Kaluđerović, Đuro Vicković, Mitar Gatalo, Vaso J. Vujović, Blažo Šofranac.
Do 14. aprila 1942, „poslije krvave tročasovne borbe“, Katunske trupe, uz podršku italijanske artiljerije, osvojile su Čevo.
Nakon toga, italijanska artiljerija se vratila u garnizon na Cetinju, a „u daljem maršu trupe đenerala Popovića napreduju lijevim krilom prema Grahovu, a desnim krilom prema Bajramovici“.
Do 20. aprila 1942. partizani se predaju u Sotonićima i Gluhome dolu (Crmnica).
Trešnjevo, Bata, Broćanac, zatim Bajramovica, Velestovo, Tomići, Mikulići — Krstove trupe zauzimaju do 25. aprila 1942, a snage kapetana Rajkovića, razbijajuči djelove Zetskoga partizanskoga odreda, spojaju se sa Zagarčanima.
Milovan Đilas referiše Josipu-Titu Brozu:
„Naši su se iz Katunske nahije povukli u Lastvu Čevsku; ovo povlačenje je bilo neizbježno. Ali, izgleda da je bilo i vojničkih grešaka, a i političkih (zapaljena tri sela). Opkoljeni Crmničani i Ceklinjani takođe su uspjeli da se izvuku“.
Napredujući dalje, početkom maja 1942, Katunske trupe uspostavljaju kontakt sa Pješivcima na desnome, a razbijajući Orjenski partizanski bataljon, sa Krivošijama na lijevome krilu. Izvještava se da su „tokom ovih borbi pristupili đeneralu Popoviću oko 150 Krivošijana“.
Snage od oko 600 boraca Krstova Crmničkoga bataljona, pod zapovjedništvom majora Rista Hajdukovića, spajaju se sa jedinicom Petra Vulekovića „i uspješno nastavljaju čišćenje Crmničke nahje od partizana“.
U Kosijerima, u prisustvu majora Vukala Rajkovića, kako se navodi „prvi put nakon 13. jula 1941“, održana je Božja služba; služio protojerej Filip Rajković.
Za to vrijeme, „prilikom partizanskoga napada na auto generala Krsta Popovića u Dugom Dolu, ranjen je generalov ordonans Labud Simović“.
Nasuprot Katunskim trupama, od 10. maja 1942. Lovćenski partizanski odred sa „udarnicima“ na pravcu Grahovo—Viluse—Velimlje pregrupiše novi komandant.To je Sava-Mizara Kovačević, narodni heroj, slavljen u drugoj Jugoslaviji. Iz Glavnoga štaba za Crnu Goru, Kovačević i politički komesar Veljko Mićunović dobijaju naređenje „o prelasku u ofanzivu i na ovom frontu”.
Naredba je nerealna.
„Zbog stalnog povlačenja koje je ponegđe ličilo na rasulo”, izvještavaju 14. maja 1942. Kovačević i Mićunović, „zbog gladi, a najviše zbog slabog političkog rada, pojedine jedinice Lovćenskoga odreda su bile krenule putem osipanja, pojavilo se dezerterstvo, do sada oko 30 slučajeva, krađe, pljačke seljačke nepetokolonaške stoke i imovine”. Iako njih dvojica preduzimaju hitne mjere konsolidacije, „trupe đenerala Krsta Popovića prešle su na teren sreza nikšićskoga“.
Komandant svih partizanskih jedinica, Josip-Tito Broz, 25. maja 1942. kritikuje neuspjehe nove komande Lovćenskoga partizanskoga odreda.Istoga dana, Sava Kovačević pretpostavljene izvještava da pod komandom „ovđe imam pet lovćenskih bataljona u jačini 500 boraca, Hercegovci i Bokelji sada imaju dva bataljona do 350 boraca (od ovoga će biti otpadaka) i grahovski posadni vodovi u jačini 50 boraca — svega oko 900 boraca“.
„Položaji u Trepči su napušteni, Banjanski bataljon se raspao, a takođe i 5. nikšićki. Mi koncentrišemo snage na Viluse, a odatle pravac Velimlje“, stoji u Kovačevićevoj naredbi jedinicama Lovćenskoga odreda takođe od 25. maja 1942. godine; i dodaje se:
„Sa Velimlja ćemo odrediti daljii pravac. Vi sve pripremite i uredno se sa prvim mrakom krećite sa glavninom snaga pravac: Osječenica—Vilusi, isturajući jače pobočnice sa sigurnim ljudstvom pravac: Zagora—Spila—Riječani. Drugi pravac: Polje Grahovsko, Bojanje Brdo—Grahovac—Kovačica—Viluse“.
Ni na novim linijama se partizani nijesu mogli održati.
Katunske trupe žestoko će nastupiti i do 29-30. maja 1942. — pjevajući „Od Cetinja, do Bileće,/ Krstova se vojska kreće“ — umarširati u Grahovo, Viluse... i tu se, u Banjanima, na crnogorskoj granici, zaustaviti.
Od tada, pa sve do kraja rata, Krsto Popović nije imalo veće okršaje s partizanima.
Njegove trupe su u julu 1942. preformirane u Lovćensku brigadu, sa komandom na Cetinju.
Zapovjednik je Krsto; načelnici štaba u različitim periodima major Blažo Marković, zatim major Dimitrije Jovićević; pomoćnik načelnika Štaba Risto Hajduković; članovi Štaba oficiri: Dušan Vuković, Andrija Dragutinović, Jovan Vujović, Blagota Martinović (Komani), Ivan Bulatović (Rovca), Stevan Lekić (Vasojevići), Milo Leković, Todor Borozan; politički savjetnici Novica Radović, dr Milan Rakočević, dr Božo Krivokapić, Ivan-Ivo Jovićević, Petar Plamenac, Milivoje Matović...
Lovćenska brigada, sa stalnom formacijom od oko 1.500 boraca — Krsto je tražio formiranje trupa od 6-8.000 boraca, ali Italijani to nijesu dozvolili — teritorijalno se sastojala od četri bataljona i dvije samostalne čete:
— PRVI BATALJON, KATUNSKA NAHIJA, ČEVO. Komandant major Dušan Vuković, zamjenik kapetan Ilija Vukotić: 1. ČETA, RESNA, komandir Milo Mirković; 2. ČETA, ČEVO, komandir Jovan Nikolić; 3. ČETA, UBLI ČEVSKI, komandir Petar Đukanović; 4. ČETA, TREŠNJEVO, komandir Aleksa Roganović; 5. ČETA, DUBOVIK, komandir Mirko Popović. Ukupno: 500 boraca.
— DRUGI BATALJON, RIJEČKA NAHIJA I DIO LJEŠANSKE NAHIJE, RIJEKA CRNOJEVIĆA. Komandant major Đoko Drecun, zamjenik kapetan Petar Šoć: 1, ČETA, METERIZI, komandir Andrija Šofranac; 2. ČETA, LJUBOTINJ, komandir Milo Drecun; 3. ČETA, GORNJI i DONJI ULIĆI, komandir Luka Vujović. Ukupno: 300 boraca.
— TREĆI BATALJON, CRMNIČKA NAHIJA, VIRPAZAR. Komandant major Milo Leković, zamjenik kapetan Petar Vuleković, ađutant Savo Jovetić: 1. ČETA, BRČELI, komandir Luka Janjević; 2. ČETA, GLUHI DO, poručnik Pero Đuković; 3. ČETA, LIMLJANI, komandir Andrija Vukosavović. Ukupno: 300 boraca.
— ČETVRTI BATALJON, BANJANI, VILUSI. Komandant Kosta Radović, zamjenik Luka Perović: 1. ČETA VELIMLJE, komandir Đorđije Draganić; 2. ČETA, TRUBJELA, komandir Vasilije Komnenić; 3. ČETA, VRAĆENOVIĆI, komandir Stavan Mićović: 4. ČETA, OŚEČENICA/GRAHOVO, komandir Blagota Mićunović. Ukupno: 400 boraca.
— PRVA SAMOSTALNA ČETA, BAR. Komandir kapetan Mirko Božović. Ukupno: 100 boraca.
— DRUGA SAMOSTALNA ČETA, BUDVA. Komandir: kapetan Milivoje Mitrović. Ukupno: 100 boraca.
Svaki od bataljona Lovćenske brigade imao je po jedan artiljerijski vod (dva topa 75 mm i jedan minobacač 81 mm), a svaka četa po dva mitraljeza i četiri puškomitraljeza.
Na teritoriji Lovćenske brigade, od Bara i Budve do Banjana, do druge polovine 1943, nije bilo ozbiljnijih borbenih djejstava. Prema zamisli Krsta Popovića, zaista je suzbijena i partizanska i četnička bratoubilačka propaganda, te formiranje njihovih iole značajnijih jedinica. To znači da su, bar za izvjesno vrijeme, utuljena žarišta međucrnogorskoga rata u zoni odgovornosti Lovćenske brigade.
Međutim, takva situacija nije bila bez teških iskušenja...
Prema ocjeni nekadašnje komunističke istoriografije, „četnički elementi u zoni djejstva Krsta Popovića iskoristili su naklonost i maksimalnu podršku koju je okupator ispoljio prema četničkom pokretu, pa su razvili kampanju protiv separatista“, ali su „na četničku propagandu separatisti odgavarili istom mjerom“ i „došao je potpuno do izražaja nihov, ne samo antičetnički i antipartizanski, nego i antijugoslovenski stav“.
Aktivisti „separatista“, naime, razvili živu aktivnost u Podgorici, Spužu, Danilovgradu, a „Krsto Popović i Novica Radović intervenisali su kod Italijjana protiv četničke propagande, optužujući Blaža Đukanovića da navodno ne priznaje okupatorsku vlast niti poštuje ugovore koje je okupator sklopio sa Popovićem, sprovodeći razornu akciju u narodu i buni ga ’pripremajući mu ponovnu katastrofu’“.
Istoričar Radoje Pajović pisao je 1977. da su „u četničkom programu i svim kombinacijama, crnogorski separatisti — zelenaši, smatrani unutrašnjim neprijateljem“ i dodaje da su „početkom 1943. četničko-separatistički odnosi ušli u još oštriju fazu; uoči i u toku četničkoga pohoda na Neretvu oni su se zaoštrili do maksimuma; i postojala je realna mogućnost da dođe do oružanoga sukoba između ova dva pokreta, ali je to spriječio okupator“.
Upravo u fazi priprema za ono što će se kasnije nazvati Bitka na Neretvi, jugoslovenskome generalu, Blažu Đukanoviću, šefu kvislinške uprave na Cetinju i nominalnome zapovjedniku svih četničkih snaga u Crnoj Gori, Krsto Popović je 27. decembra 1942. pisao:
„Bez našeg znanja napravili ste jedan sporazum sa okupatorom; i tek poslije svršenoga čina diktirate da ga prihvatimo.Isto danas kao 1918. godine, a sam znaš kakve su bile posljedice toga nesporazuma; i čudi me da ti iskustvo nije paslužilo“.
Uprkos četničkim i italijanskim pritiscima da, radi pohoda na Neretvu, sprovedu makar i prisilnu mobilizaciju u zoni odgovornosti trupa Lovćenske brigade — to im nije pošlo za rukom.
U pokušaju da prodru u zonu odgovornosti Lovćenske brigade, radi prisilne mobilizacije, Jakov Jovović, četnički komandant iz Bjelopavlića, sa jakim snagama 14. februara 1942. pokušava da iz Danilovgrada uđe u Zagarač.
Kod Bešina Ubla, međutim, presrijeće ih 1. bataljon Lovćenske brigade sa majorom Dušanom Vukovićem. Nakon uopozoravajućih mitraljeskih rafala iznad Jovovićeve glave, naređeno je Jovoviću da se vrati sa vojskom otkud su i došli; što su i uradili.
Pokrajinskome komitetu KPJ za Crnu Goru, koji iz duboke ilegale 20. februara 1943, dostavlja izvještaj Centralnome komitetu KPJ, nije promaklo „da su separatisti na zborovima, koje su održavali u znak protesta protiv četničkoga pohoda u Bosnu, izbjegavali da napadaju narodnooslobodilački pokret i njegovo rukovodstvo“.
Crnom Gorom rasturan je letak ilegalno štampan od Komande Lovćenske brigade. U njemu se navodi:
„CRNOGORCI...
Đukanović, Stanišić i Đurišić i njegovi plaćenici, žele da pomoću terora pod okupatorom primoravaju narod za ostvarenje svojih ciljeva, uspostavljanjem onakve prostituisane, lupeške Jugoslavije, sa trgovačkom dinastijom Karađorđevića koja je u ostvarivanju svojih želja zagazila u nedjela ravna najobičnijim zločinima. Možete misliti kakva bi bila država u kojoj bi bili ministri ravni Đukanoviću, Stanišiću i Đurišiću i njima sličnim zločincima.
UVIJEK IMAJTE NA UMU DA STE CRNOGORCI I MISLITE CRNOGORSKI. GRUPIŠITE SE I SLOŽNO ODBIJATE OD SEBE IZDAJNIČKU PROPAGANDU DRAŽE I NJEGOVIH POMOĆNIH AGENATA KOJIH JE PREPUNA CRNA GORA“...
(Nastavlja se)
Tomaš
Jovan Nikolić komandant druge čete prvog bataljona bio je kapetan artiljerije, ubijen od strane komunista 1945 ispred svoje kuće na Lastvi Čevskoj, sahranjen je pored Petrove crkve u Nikšiću. A njegov brat Špiro ubijen je 1946 u planini Budoš sa Turčinovićem i Matkovićem, do danas im se ne zna grob.
Mrkoje serdar
Pojma mi nemamo šta se dešavalo u Drugom svjetskom ratu, a ne i ranom Srednjem vijeku. Krsto je radio jedino što je mogao, a partizani su, s malo više političke mudrosti o osjećaja za crnogorstvo, mogli imati u njemu i zelenašima saborce.
Gradina
E viva Montenegro!!! Spomenik, ulica na Ct i u Pg i vječno poštovanje Krstu Popoviću. Kome nije bilo jasno šta je činio za Crnu Goru, poslije ovih tekstova bi moralo biti.